Volofa lingvo
Multi tool use
Volofa lingvo Wolof | |
|---|---|
| Parolata en: |
Senegalo, Gambio, Maŭritanio |
| Denaskaj parolantoj: |
3,5 milionoj |
Genetika klasifiko: |
Niĝerkonga lingvaro Atlantik-konga lingvaro |
| Oficiala statuso | |
Oficiala lingvo de: |
Senegalo (nacia lingvo) |
| Reguligita de: |
|
| Lingvaj kodoj | |
ISO 639-1: |
wo |
| ISO 639-2: |
wol |
SIL: |
WOL |
| Specimeno | |
Artikolo 1 de la Universala Deklaracio de Homaj Rajtoj:
| |
La volofa lingvo estas lingvo de la atlantika subgrupo de la niĝerkonga lingvaro. Ĝi estas parolata ĉefe en Senegalo, Gambio kaj Maŭritanio.
Enhavo
1 Alfabeto kaj prononco
1.1 Konsonantaro
1.1.1 Laŭ IFA
1.1.2 Laŭ esperantaj prononckutimoj
1.2 Vokalaro
1.2.1 Laŭ IFA
1.2.2 Laŭ esperantaj prononckutimoj
2 Konversacio
3 Nombroj
4 Ankaŭ vidu
4.1 Internaj ligiloj
4.2 Eksteraj ligiloj
Alfabeto kaj prononco |
Konsonantaro |
Laŭ IFA |
| |
Bilabialo |
Labial- dentalo |
Labial- velaro |
Alveolaro |
Palatalo |
Velaro |
Uvularo |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Plozivo |
p b |
|
|
t d |
c j |
k g |
q |
Nazalo |
m |
|
|
n |
ñ |
ŋ |
|
Antaŭnazalo |
mp mb |
|
|
nt nd |
nc nj |
nk ng |
nq |
Trilo |
|
|
|
r |
|
|
|
Frikativo |
|
f |
|
s |
|
x |
|
Alproksimanto |
|
|
w |
|
y |
|
|
Lateralo |
|
|
|
l |
|
|
|
Laŭ la volofa ortografio, du samaj konsonantoj unu post la alia estas duopigita konsonanto. Ĉiuj plozivaj, nazaj kaj lateralaj povas esti duopigitaj. Tamen, la q ĉiam estas duopigita, sed ĝi ĉiam estas skribita tiel, kiel simpla konsonanto.
Laŭ esperantaj prononckutimoj |
p, b, t, d, k, g, m, n, r, f, s kaj l estas prononcataj kiel en Esperanto.
x estas prononcata ĥ.
w estas prononcata ŭ.
y estas prononcata j.
c estas proksimume prononcata ĉ.
j estas proksimume prononcata ĝ.
ñ estas proksimume prononcata nj.
q estas k prononcata je la gorĝfundo. Ĝi estas la araba ﻕ aŭ la hebrea ק.
ŋ estas n prononcata je la malantaŭo de la buŝo. Ĝi estas la ng en la angla parking.
La antaŭnazaloj devas esti prononcataj tiel, kiel unu nura konsonanto.
Vokalaro |
Laŭ IFA |
| |
Antaŭa |
Centra |
Malantaŭa |
|---|---|---|---|
Malvasta |
i |
|
u |
Mezmalvasta |
é |
|
ó |
Meza |
|
ë |
|
Mezvasta |
e |
|
o |
Vasta |
|
a |
|
Laŭ la volofa ortografio, du samaj vokaloj unu post la alia estas longa vokalo. La à estas aa (longa a) antaŭ antaŭnazala aŭ duopigita konsonanto. La ë neniam estas longa.
Laŭ esperantaj prononckutimoj |
i, u kaj a estas prononcataj kiel en Esperanto.
e estas e prononcata per la buŝo tre malfermita. Ĝi estas la franca è.
é estas e prononcata per la buŝo pli fermita ol la antaŭa. Ĝi estas la franca é.
o estas o prononcata per la buŝo tre malfermita.
ó estas o prononcata per la buŝo pli fermita ol la antaŭa.
ë estas centra vokalo, ne ekzistas en Esperanto.
Konversacio |
Eŭropaj landoj en volofa
| Volofa |
Esperanto |
Laŭvorta traduko |
Prononco (laŭ IFA) |
Prononco (laŭ esperantaj prononckutimoj) |
|---|---|---|---|---|
| Salaamaalekum! |
Bonan tagon! |
- |
sala:ma:lɛkum |
salaamaalekum |
| Maalekum salaam! |
Bonan tagon! (responde) |
- |
ma:lɛkumsala:m |
maalekum salaam |
| Na nga/ngeen def? |
Kiel ci/vi fartas? |
Kiel ci/vi faras? |
nan͜gadɛf nan͜gɛ:ndɛf |
na nga def na ngeen def |
| Maa ngi fi (rekk). |
Mi fartas bone. |
Mi jen estas ĉi tie (nur) |
ma:n͜gifirɛkk |
maa ngi fi rekk |
| Jàmm rekk. |
Mi fartas bone. |
Paco nur |
ɟa:mmrɛkk |
ĝaamm rekk |
| Naka/Ana waa kër gi? |
Kiel via familio fartas? |
Kiel/Kie estas uloj domo la |
nakawa:kərgi anawa:kərgi |
naka ŭaa ker gi ana ŭaa ker gi |
| Ñu ngi fi. |
Ili fartas bone. |
Ili jen estas ĉi tie |
ɲun͜gifi |
nju ngi fi |
| Waaw |
Jes |
- |
wa:w |
ŭaaŭ |
| Déedéet |
Ne |
- |
de:de:t |
deedeet |
| Jërëjëf |
Dankon |
- |
ɟərəɟəf |
ĝereĝef |
Nombroj |
| Volofa |
Esperanto |
Laŭvorta traduko |
Prononco (laŭ IFA) |
Prononco (laŭ esperantaj prononckutimoj) |
|---|---|---|---|---|
| tus |
nul |
- |
tus |
tus |
| benn |
unu |
- |
bɛnn |
benn |
| ñaar |
du |
- |
ɲa:r |
njaar |
| ñett |
tri |
- |
ɲɛtt |
njett |
| ñent |
kvar |
- |
ɲɛn͜t |
njent |
| juróom |
kvin |
- |
ɟuro:m |
ĝuroom |
| juróom benn |
ses |
kvin unu |
ɟuro:mbɛnn |
ĝuroom benn |
| juróom ñaar |
sep |
kvin du |
ɟuro:mɲa:r |
ĝuroom njaar |
| juróom ñett |
ok |
kvin tri |
ɟuro:mɲɛtt |
ĝuroom njett |
| juróom ñent |
naŭ |
kvin kvar |
ɟuro:mɲɛn͜t |
ĝuroom njent |
| fukk |
dek |
- |
fukk |
fukk |
| fukk ag benn |
dek unu |
dek kaj unu |
fukkakbɛnn |
fukk ak benn |
| fukk ag ñaar |
dek du |
dek kaj du |
fukkakɲa:r |
fukk ak njaar |
| ñaar fukk |
dudek |
- |
ɲa:rfukk |
njaar fukk |
| ñaar fukk ag benn |
dudek unu |
du dek kaj unu |
ɲa:rfukkakbɛnn |
njaar fukk ak benn |
| fanweer |
tridek |
tago luno |
fanwɛ:r |
fanŭeer |
| ñent fukk |
kvardek |
- |
ɲɛn͜tfukk |
njent fukk |
| juróom fukk |
kvindek |
- |
ɟuro:mfukk |
ĝuroom fukk |
| juróom benn fukk |
sesdek |
- |
ɟuro:mbɛnnfukk |
ĝuroom benn fukk |
| téeméer |
cent |
- |
te:me:r |
teemeer |
| junni |
mil |
- |
ɟunni |
ĝunni |
| junni ag ñett téeméer ag juróom ñent fukk ag juróom benn |
mil tricent naŭdek ses (1396) |
mil kaj tri cent kaj kvin kvar dek kaj kvin unu |
ɟunniakɲɛttte:me:rakɟuro:mɲɛn͜tfukkakɟuro:mbɛnn |
ĝunni ak njett teemeer ak ĝuroom njent fukk ak ĝuroom benn |
Ankaŭ vidu |
Internaj ligiloj |
- Lingva familio
- Lingvoj de Senegalo
- Niĝerkonga lingvaro
- Senegalo
Eksteraj ligiloj |
esperante Informoj pri la Volofa lingvo en la vikio de UEA
Slipo pri en Ethnologue (angle)
Wolof ci web bi... le wolof sur le web (france)
I,4JCEqy,tfH 4mH3J5Sdn jkAltRViI2Qe0Q57,JCY0PFrPwV87BHtLopbv8ah07,Vy3ppQ
