Bxdty

Radioaktiveco (aǔ radiaktiveco) estas la eco pri elsendo de subatomaj partikloj el atomkernoj.

Ĝi estas natura fenomeno, kiu spontanee okazas al kelkaj nuklidoj, nomataj radioaktivaj nuklidoj. La procezo ĝenerale ŝuldiĝas al la strukturo de la atomkerno, kiu povas havi eksceson de unu el la eroj (protonoj aŭ neŭtronoj) kiuj ĝin konsistigas.

La elsenditaj materialoj estas nomataj joniga radiado, kaj estas ĉefe de tri tipoj:

• 
  Alfa-radiado: nukleoj de heliumo-4, elsenditaj nur de tre pezaj kernoj.


• 
  Beta-radiado: elsendado de elektronoj je granda rapideco. Tio okazas ĝenerale ĉe kernoj kun eksceso de neŭtronoj, kiam unu el tiuj ĉi konvertiĝas en protonojn. Alia speco de beta-radiado estas la pozitiva beta-radiado, kiu konsistas en la elsendo de pozitronoj ĉe la transformado de protonoj en neŭtronojn.


• 
  Gama-radiado: elsendo de elektromagneta radiado (fotonoj), akompanate al la elsendo de partikloj.

La rezultanta nukleo estas malsimila al la origina, kaj siavice povas esti ankaŭ radioaktiva, en kies kazo produktiĝas nova radioaktiva ĉeno.

Ekzemploj de radioaktivaj nuklidoj |

• 
  Plutonio ²³⁹Pu kaj ²⁴¹Pu


• 
  Uranio ²³⁵U kaj ²³⁸U


• 
  Kuriumo ²⁴²Cm kaj ²⁴⁴Cm


• 
  Americio ²⁴¹Am


• 
  Torio ²³⁴Th


• 
  Radiumo ²⁴²Cm


• 
  Cezio ¹³⁴Cs, ¹³⁵Cs kaj ¹³⁷Cs


• 
  Jodo ¹²⁹I, ¹³¹I kaj ¹³³I


• 
  Antimono ¹²⁵Sb


• 
  Rutenio ¹⁰⁶Ru


• 
  Stroncio ⁹⁰Sr


• 
  Kriptono ⁸⁵Kr kaj ⁸⁹Kr


• 
  Seleno ⁷⁵Se


• 
  Kobalto ⁶⁰Co


• 
  Kloro ³⁶Cl


• 
  Karbono ¹⁴C


• 
  Tritio ³H (radiaktiva hidrogeno)

Fizika unuo |

Radioaktiveco estas ankaŭ la nomo de fizika unuo, kiu mezuras la kvanton de radioaktiva materialo. Ĝi estas indikita per la nombro de malintegriĝoj en la unuo de tempo.

La SI unuo de radioaktiveco estas la bekerelo.

Radioĥemio |

Radioĥemio estas la ĥemio de radioaktivaj materialoj, kie radioaktivaj izotopoj de elementoj uzatas por studi la ecojn kaj ĥemiajn reakciojn de ne-radioaktivaj izotopoj (ofte en radioĥemio la foresto de radioaktiveco kondukas al substanco priskribata kiel senaga kiam la izotopoj estas stabilaj). Ofte radioĥemiistoj traktas la uzon de radioaktiveco por studi ordinarajn ĥemiajn reakciojn.

Vidu ankaŭ |

• Atombombo


• Atomeksplodo


• Atomkerno


• Izotopo


• Kalkulilo Geiger


• Nuklea izomero

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri fiziko. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).