Liono
france: Lyon | |||
esperante: Liono, arpitane: Liyon | |||
| komunumo | |||
 Liono vidata de la bordoj de Rodano | |||
| |||
Oficiala nomo: Lyon | |||
| Ŝtato |  Francio | ||
|---|---|---|---|
Regiono | Aŭvernjo-Rodano-Alpoj | ||
| Metropolo | Metropolo Liono | ||
Arondismento | Lyon | ||
| arondismentoj | 9 - 1-a arondismento de Liono - 2-a arondismento de Liono - 3-a arondismento de Liono - 4-a arondismento de Liono - 5-a arondismento de Liono - 6-a arondismento de Liono - 7-a arondismento de Liono - 8-a arondismento de Liono - 9-a arondismento de Liono | ||
| Konstruaĵoj | 4 - Baziliko Sankta-Marteno de Ainay - Baziliko Dipatrino de Fourvière - Katedralo Sankta-Johano - Preĝejo Sankta-Nizier | ||
| Riveroj | Saono, Rodano | ||
| Situo | Lyon | ||
| - koordinatoj | 45°45′35″N 04°50′32″E / 45.75972°N, 4.84222°O / 45.75972; 4.84222 (Liono) | ||
| Plej alta punkto | |||
| - alteco | 305 m s. m. | ||
| Plej malalta punkto | |||
| - alteco | 162 m s. m. | ||
| Areo | 47,87 km² (4 787 ha) | ||
| Loĝantaro | 496 343 (2012) | ||
| Denseco | 10 368,56 loĝ./km² | ||
| Urbestro | S-ro Gérard Collomb 2014-2020 | ||
| Horzono | MET (UTC+1) | ||
| - somera tempo | MET (UTC+2) | ||
| Poŝtkodo | 69001 ĝis 69009 | ||
| INSEE | 69123 | ||
Loko de Monda heredaĵo de UNESCO | |||
| Nomo | Historia loko de Liono | ||
Jaro | 1998 (#22) | ||
| Numero | 872 | ||
| Regiono | Eŭropo | ||
Kriterioj | iii, iv, | ||
  Situo de Lyon kadre de Francio | |||
 Arondismentoj de Liono | |||
 Vikimedia Komunejo: Lyon | |||
Retpaĝo: www.lyon.fr | |||
Liono (fr: Lyon [ljɔ̃], arp: Liyon [lijɔ̃]) estas la tria plej granda urbo de Francio. Ĝi estas la ĉefurbo de la metropolo Liono kaj de la regiono Aŭvernjo-Rodano-Alpoj. Liono situas je la kunfluejo de Rodano (fr: Rhône, arp: Rôno, occ: Rose) kaj Saono (fr: Saône, arp: Sona). 496 343 loĝantoj en 2012.
Enhavo
1 Historio
2 Vidindaĵoj
3 Servoj
4 Lokaj famuloj
5 Esperanto en Liono
5.1 Lionaj Esperantistoj
6 Urboj kaj urbetoj apud Liono
7 Kvartaloj de Liono
8 Edukado
9 Vidu ankaŭ
10 Eksteraj ligiloj
Historio |
Liono (tiam latine: Lugdunum) estis fondita de la romia generalo Lucius Munatius Plancus je ĉirkaŭ -43. Dum la romia periodo, Liono estis la gaŭlia ĉefurbo.
Ĝi konservas du romiajn teatrojn, amfiteatron, preĝejojn el diversaj epokoj, urbodomon el la 17-a jarcento, mezepokan hospitalon, kaj vastan kvartalon de domoj el la 15-a – 17-a jarcentoj, bone konservita kaj revalorigita, nomata malnova Liono (Vieux Lyon). Ĝi estas la ĉefa turisma allogejo en la urbo.
La urbo Liono estas Monda Kulturheredaĵo de UNESKO.
En 1536 Francisko la 1-a aprobis instaladon de silkejoj.
En 1876 estis en Liono pli ol 105 000 teksiloj.
En 1895 la fratoj Lumière kreis aparaton nomita la "Cinématographe", kiu funkciis ambaŭ kiel kamerao kaj projekciilo en ilia fabriko de Monplaisir.
Vidindaĵoj |
- Muzeo Kunfluejoj
Servoj |
- Stacidomo Lyon-Perrache
- Tramtrajno de Liono
La Olimpika Parko de Liono, aŭ franclingve Parc Olympique Lyonnais (ankaŭ nomata Stade des Lumières, Grand Stade de Lyon aŭ Grand Stade OL), estas la plej granda stadiono en la urbo Liono: ĝi povas gastigi iom pli ol 59 000 spektantojn dum futbalaj aŭ rugbeaj maĉoj. La stadiono estis inaŭgurita je la 9-a de januaro 2016. Posedanto estas la futbala klubo Olympique Lyonnais.
Lokaj famuloj |
En Liono naskiĝis:
- Raymond Domenech
Henri Grouès (Abbé Pierre)- Jussieu
- Karakalo
- Allan Kardec
- Klaŭdio
- Juliette Récamier
- Marcel Roux
- Antoine de Saint-Exupéry
- Bertrand Tavernier
- Jean-Claude Trichet
Esperanto en Liono |
La urbestro Herriot, en frua 20-a jarcento, emis al Esperanto, kiam en la urbo estis radiostacio kun konstantaj esperantaj disaŭdigoj per laboro de E. Borel. En 1904 estis fondita „Amikaro Esperantista de Lyon“. Tie okazis la 7-a kongreso de SAT en 12–16-a de aŭgusto 1927, kun ĉirkaŭ 200 partoprenantoj el 15 landoj.
Nuntempe troviĝas la esperantista kafejo KoToPo en Liono kaj ekzistas loka klubo : CERL (Centre espéranto de la région lyonnaise).
Okaze de la eŭropaj balotoj, Eŭropo - Demokratio - Esperanto ricevis 11 voĉojn (0,01% de voĉoj) en 2004, 111 voĉojn (0,09% de voĉoj) en 2009 kaj 185 voĉojn (0,15% de voĉoj) en 2014.
Lionaj Esperantistoj |
- Emile Borel
Urboj kaj urbetoj apud Liono |
- Listo de urboj apud Liono
Kvartaloj de Liono |
Liono estas dividita je naŭ arondismentoj, kreitaj ekde 1852. La arondismentoj estas identifitaj laŭ iliaj nomoj.
- 1-a arondismento: Pentes de la Croix-Rousse flankoj de la ruĝema-kruco, Les Terreaux, Saint-Vincent (Lyon)
- 2-a arondismento: Cordeliers, Bellecour, Ainay, Perrache et Confluent
- 3-a arondismento: La Part-Dieu, La Villette, Montchat, La Guillotière
- 4-a arondismento: La Croix-Rousse Ruĝema kruco, Serin
- 5-a arondismento: Saint-Jean Sankta Johano - Saint-Paul Sankta Paŭlo - Saint-Georges Sankta Georgo (Vieux Lyon), Saint-Just Sankta Justo, Fourvière, Le Point-du-Jour, Ménival, Champvert, La Sarra, Saint-Irénée
- 6-a arondismento: Les Brotteaux, Bellecombe, Tête d'Or Ora Kapo
- 7-a arondismento: La Guillotière, Gerland, La Mouche
- 8-a arondismento: Monplaisir, Le Bachut, Mermoz, Les États-Unis unuigitaj ŝtatoj, Le Grand Trou, Moulin à Vent ventmuelilo, Laënnec
- 9-a arondismento: Vaise, La Duchère, Saint-Rambert-l'Île-Barbe
Edukado |
- EMLYON Business School
- Institut polytechnique des sciences avancées
Vidu ankaŭ |
- Metroo de Liono
- Funikularo de Liono
- Tramtransporto en Liono
- Tramtrajno de Liono
- Aŭtobusa transporto en Liono
- Trolebusa transporto en Liono
- Flughaveno Liono Saint-Exupéry
Eksteraj ligiloj |
- Oficiala retejo
| ||||||||||
| ||||||
